پس از پایان امتحانات، یکی از دغدغههای اصلی دانشآموزان و کنکوریها این است که چگونه میتوانند معدل خود را محاسبه کنند. معدل نشاندهنده عملکرد تحصیلی طی سال تحصیلی است و محاسبه آن بسته به مقطع تحصیلی، ضرایب دروس و نحوه ارزیابی نمرات ممکن است متفاوت باشد. مدارس علاوه بر نمرات امتحانات پایانی، نمرات مستمر و فعالیتهای کلاسی را نیز در محاسبه معدل لحاظ میکنند.
فهرست مطالب
این مقاله، چهل و سومین مطلب از سری مطالب ماز درباره «مطالعه» است.
- شروع از اولین مقاله: با رعایت این ۳ اصل، مطالعه ات را باکیفیت کن.
پادکست مربوط به این مقاله را میتوانید از باکس زیر گوش دهید.
برای دانشآموزان، معدل در انتخاب رشته و ورود به مدارس برتر میتواند نقش داشته باشد. بسیاری از محصلین هنگام دریافت کارنامه، به دلیل ناآگاهی از نحوه محاسبه معدل، سردرگم میشوند. به همین دلیل، آشنایی با روش صحیح محاسبه معدل به آنها کمک میکند تا برنامهریزی تحصیلی بهتری انجام بدهند.
در این مقاله، علاوه بر پاسخ به پرسش چگونه معدل خود را محاسبه کنیم؟ نحوه محاسبه معدل در مقاطع مختلف تحصیلی را بررسی کرده و روشهایی برای تخمین معدل به سادهترین شکل ممکن ارائه خواهیم داد.

محاسبه معدل دوازدهم
برای محاسبه معدل در پایه دوازدهم باید نمرات تمام دروس خود را داشته باشید؛ دقت داشته باشید که هر درس ضریب خاص و متفاوتی دارد که باید مدنظر قرار گرفته شود.
معدل کل پایه دوازدهم با توجه نمره هر درس و ضریب خاص آن حساب میشود. نمره کسب شده در آن درس را در ضریب آن درس، ضرب میکنیم و این کار را برای باقی دروس نیز انجام میدهیم؛ سپس اعداد به دست آمده را با هم جمع کرده و بر جمع ضرایب دروس مدنظر، تقسیم میکنیم.
در کنار نمره پایانی برای پایه دوازدهم، در کارنامه یک نمره معدل کل هم وجود دارد که با فرمول زیر محاسبه میشود:

به عنوان مثال اگر دانشآموزی در درس فیزیک، نمره مستمر نوبت اول وی ۱۹ شده باشد، نمره کتبی امتحان نوبت اول ۱۸ شده باشد و در نوبت دوم در مستمر نمره ۱۹ و کتبی نهایی وی ۲۰ شده باشد، در نهایت با فرمول بالا نمره کل آن درس، به شکل زیر محاسبه میشود:
۱۵۴ ={ (۲۰ × ۴) + (۱۹ × ۱) } + { (۱۸ × ۲) + (۱۹ × ۱) }
سپس عدد بدست آمده را بر ۸ تقسیم میکنیم.
۱۹.۲۵ = ۸ ÷ ۱۵۴
به این صورت، نمره کل این درس، ۱۹.۲۵ محاسبه میشود.
محاسبه معدل یازدهم
همانطور که در محاسبه معدل برای پایه دوازدهم توضیح داده شد، شما باید ضریب هر درس و نمره کسب شده در هر درس را در اختیار داشته باشید. سپس از فرمول زیر برای بدست آوردن معدل استفاده کنید:
جمع ضرایب تمام دروس ÷ {(نمره درس ۱ × ضریب درس ۱) + (نمره درس ۲ × ضریب درس ۲) + (نمره درس n × ضریب درس n)} = معدل پایه یازدهم
در این فرمول نمرات مستمر دخالت داده نمیشوند و فقط نمرات امتحان کتبی لحاظ شده است.
محاسبه معدل دهم
تنها تفاوتی که در محاسبه معدل در پایههای مختلف مطرح است، این است که با دروس متفاوتی برای استفاده از ضریب آن روبرو هستیم. مثلا ضریب درس شیمی۱، ۳ است و اگر شما نمره ۱۹ در این درس کسب کرده باشید، عدد ۱۹ در ضریب ۳ ضرب شده و عدد بدست آمده کنار میگذاریم تا با باقی اعداد بدست آمده از سایر دروس جمع بزنیم. در نهایت این اعداد با هم جمع زده میشود و بر جمع کل ضرایب دروس تقسیم میشود.
اشتراک الماس اولین و آخرین خرید کنکورت است!
محاسبه معدل نهایی ۱۴۰۴
تفاوتی که معدل امتحان نهایی با تاثیر ۶۰ درصد قطعی در کنکور ۱۴۰۴ دارد، این است که صرفا نمرات کتبی امتحانات نهایی خرداد ماه در آن لحاظ میشود. ضرایب هر درس توسط آموزش و پرورش اعلام گردیده است و از قرار زیر است:

به دلیل تاثیر مستقیم نمرات یازدهم و دوازدهم در کنکور سراسری ما برای دو پایه یازدهم و دوازدهم، ضرایب هر درس را به طور واضح برای شما مشخص کردهایم. این دروس در دو قسمت عمومی و تخصصی تقسیمبندی میشود و باید برای معدل نهایی همه آنها مدنظر گرفته شود.
در ادامه ضرایب و دروس مورد امتحان در سایر گروههای تحصیلی نیز آورده شده است.


فرمول محاسبه معدل نهایی، همان فرمول محاسبه معدل دهم تا دوازدهم خواهد بود اما بدون تاثیر نمرات مستمر و صرفا بر اساس نمره کتبی کسب شده در برگه امتحان نهایی است.
دروسی که ضریب بالاتری دارند اهمیت بیشتری دارند. بنابراین برای کسب معدل بالاتر به کسب نمره بالاتر نیاز خواهید داشت.
تاثیر پایه دوازدهم در تراز نهایی کنکور شما ۲۰ درصد و تاثیر نهایی پایه دوازدهم ۴۰ درصد است، این دو در کنار یکدیگر تاثیر ۶۰ درصدی امتحانات نهایی را ایجاد میکنند.
محاسبه معدل متوسطه دوم
با ورود دانشآموزان به پایه دهم و رویارویی با سطح دشوارتر و جدیتری از دروس، معدل و نمرات امتحانی هم اهمیت بیشتری خواهند داشت. با وجود تاثیر قطعی نمرات امتحان نهایی در کنکور سراسری ۱۴۰۴ ، تخمین سریعتر معدل کل، آرامش خاطری برای ادامه مسیر ایجاد میکند.
همانطور قبلتر توضیح دادیم؛ میتوانیم با داشتن نمرات هر درس و ضریب مرتبط به آن، در نهایت با استفاده فرمول مربوطه معدل آن نوبت را محاسبه کنیم.
سامانه معدلگیری
گروه آموزشی ماز به توجه به دغدغهمندی شما عزیزان در رابطه با نمرات نهایی و معدل کل، سامانهای را طراحی کرده است تا در جهت سهولت محاسبات مرتبط به نمرات و ضرایب دروس، صرفا با وارد کردن نمرات هر درس در سامانه ماز، ربات هوشمند به صورت خودکار معدل شما را محاسبه و در کسری از ثانیه در اختیار شما خواهد گذاشت.
آشنایی بیشتر با کلاسهای ماز
ابزار محاسبه معدل نهایی آنلاین
دانشآموزان عزیز پایه دهم تا دوازدهم، میتوانند با استفاده از ابزار محاسبه معدل ماز، به سادهترین روش ممکن معدل کل خود را در سه رشته تجربی، ریاضی و انسانی محاسبه کنند.
ابتدا رشته مدنظر خود را مشخص کنید و سپس نمرات دروس خواسته شده را به دقت وارد کنید. با زدن روی دکمه محاسبه معدل، در کمترین زمان ممکن معدل شما محاسبه خواهد شد.
این معدل بر حسب ضرایب مشخص شده از سوی آموزش پرورش محاسبه می شود و کاملا قابل اعتماد است.
سوالات متداولی که ممکن است برای شما پیش بیاید:
ـ بدون درنظر گرفتن ضریب دروس میتوان معدل را حساب کرد؟
پاسخ: خیر، هر درس جایگاه متفاوتی در میزان تاثیر بر جابجایی نمره معدل دارد. برای مثال یک نمره در زیست با یک نمره در درس عربی ارزش برابری ندارد.
ـ میانگین معدل امتحان نهایی چیست؟
پاسخ: میانگین معدل امتحان نهایی یکی از معیارهای ارزیابی دانشآموزان در پایان سال تحصیلی است که بر اساس قوانین جدید، تاثیر ۶۰ درصدی بر قبولی شما در کنکور دارد.
ـ آیا معدل امتحان نهایی در پایه دهم و یازدهم نیز مهم است؟
پاسخ: بله، با توجه به قانون تاثیر قطعی معدل که در سال ۱۴۰۲ تصویب شد، نمرات نهایی پایه یازدهم و دوازدهم در کنکور ۱۴۰۴ و پایههای دهم تا دوازدهم در کنکور ۱۴۰۵ موثر خواهند بود.
ـ احتمال حذف تاثیر قطعی در پایههای دهم و یازدهم وجود دارد؟
پاسخ: با توجه به جلسات نمایندگان مجلس و افراد مسئول، صحبتهایی در رابطه حذف تاثیر قطعی معدل برای پایه دهم وجود دارد؛ اما تاثیر قطعی در پایه یازدهم و دوازدهم بر قوت خود باقی است.
این مقاله را برای دوستان خود ارسال کنید تا آنها نیز روش محاسبه معدل خود را یاد بگیرند.